Firmy chcą dotacji, ale procedury odstraszają. Jak wygląda realny dostęp do funduszy UE?

Pod koniec roku 2024 roku opublikowano raport końcowy z badania rozpoznawalności i wiedzy o Funduszach Europejskich w Polsce. Wniosek jest jeden - Polacy dobrze kojarzą fundusze unijne, jednak nadal istnieją bariery w ich skutecznym wykorzystaniu, zwłaszcza wśród przedsiębiorców.

Jak Polacy postrzegają Fundusze Europejskie?

• 80% badanych dostrzega korzyści płynące z funduszy unijnych.
• Najczęściej wskazywane obszary wsparcia to inwestycje w infrastrukturę, modernizację przedsiębiorstw oraz rozwój nowych technologii.
• Mimo ogólnej świadomości, jedynie 40% przedsiębiorców wie, jak skutecznie aplikować o fundusze, a 30% uznaje procedury za zbyt skomplikowane.
• Główne bariery w aplikowaniu to brak dostępu do klarownych informacji, obawy przed formalnościami oraz niepewność dotycząca rozliczenia środków.
• Firmy, które skorzystały z dofinansowania, odnotowały wyraźny wzrost konkurencyjności oraz zwiększenie skali działalności.

Według raportu, najpopularniejszymi obszarami wsparcia były:

• Infrastruktura i transport: Inwestycje w rozwój dróg, kolei oraz transportu publicznego.
• Ochrona środowiska i energetyka: Projekty związane z gospodarką niskoemisyjną, odnawialnymi źródłami energii oraz ochroną środowiska. 
• Badania i rozwój (B+R): Wsparcie dla innowacyjnych projektów oraz działalności badawczo-rozwojowej w przedsiębiorstwach.
• Edukacja i kompetencje.

Znajomość procesów oraz mechanizmów ubiegania się o Fundusze Europejskie

Według raportu, dwóch na trzech respondentów potrafiło wskazać minimum trzy grupy potencjalnych beneficjentów, którzy mogą ubiegać się o środki z Funduszy Europejskich (64%).Ponad połowa osób odpowiedziała, iż podmiotami, które mogą ubiegać się o dotację są firmy/przedsiębiorstwa prywatne lub państwowe (56%). Na drugim miejscu wymieniano władze samorządowe (50%), a na kolejnym placówki edukacyjne oraz placówki służby zdrowia (po 46%). Na siebie samego jako potencjalnego beneficjenta FE wskazał co trzeci badany.

Polacy nie potrafią ocenić, czy proces pozyskiwania środków unijnych jest trudny czy łatwy. Odpowiedź „różnie – raz łatwo, raz trudno” wybrało aż 41% badanych, a „nie wiem, trudno powiedzieć” kolejne 23%. Dane pokazują, że odsetek osób, które postrzegają proces pozyskiwania środków unijnych jako łatwy, zwiększył się o 3 punkty procentowe. w porównaniu z rokiem 2022 i wynosi obecnie 19%.

Czynnikiem, który najbardziej wpływa to, że Polacy postrzegają uzyskanie dofinansowania za coś trudnego, jest biurokracja i konieczność wypełniania dużej liczby dokumentów (29%). W dalszej kolejności badani wymienili duże wymagania formalne, które są trudne do spełnienia (24%). Co piąta osoba oceniająca proces pozyskania Funduszy Europejskich jako trudny nie potrafiła uzasadnić swojej opinii konkretnym przykładem (21%).

Skuteczność programów

Jasno wynika, że programy nastawione na wsparcie przedsiębiorstw (np. Program Inteligentny Rozwój), przynoszą wymierne korzyści w postaci zwiększenia konkurencyjności firm oraz wprowadzania innowacyjnych rozwiązań na rynek. Z kolei Program Infrastruktura i Środowisko znacząco przyczynia się do poprawy jakości infrastruktury oraz ochrony środowiska w Polsce.

Pozyskiwanie informacji na temat Funduszy Europejskich

Respondenci w badaniu jakościowym deklarowali, że w celu pozyskania informacji o możliwościach otrzymania dofinansowania z Funduszy Europejskich korzystaliby z różnych źródeł informacji. W pierwszej kolejności wymieniali internet, szczególnie strony rządowe, jako główne narzędzie wyszukiwania dostępnych dotacji. Zauważali jednak, że w przypadku potrzeby bardziej szczegółowej wiedzy lub pomocy w składaniu wniosków, skorzystaliby z usług profesjonalnych biur zajmujących się dotacjami. W przypadku braku wystarczających informacji w internecie, planowaliby także poszukać doświadczeń innych osób, zwłaszcza wśród znajomych, którzy wcześniej korzystali z dofinansowań.

Jak wygląda sytuacja w województwie kujawsko-pomorskim?

• Średni poziom świadomości na temat Funduszy Europejskich jest zbliżony do reszty kraju.
• Firmy z regionu aktywnie aplikują, ale wskazują na potrzebę uproszczenia procedur i większego wsparcia informacyjnego.
• Największy odsetek środków przeznaczany jest na rozwój infrastruktury oraz projekty badawczo-rozwojowe (B+R).
• W odróżnieniu do większości województw, Urząd Marszałkowski w Toruniu nie ogłosił żadnych konkursów o dotację dla firm. W pozostałych regionach można aplikować o dotacje na Badania i Rozwój, wdrożenie innowacji lub/i rozwiązania środowiskowe.

Co nowego w 2025 roku?

Zmiany w swoich harmonogramach naborów wniosków ogłosiły instytucje odpowiadające za 6 programów regionalnych. Plany konkursów zaktualizował się także w 3 programach krajowych (FENG i FEPW). Aktualne harmonogramy można znaleźć na Portalu Funduszy Europejskich.

Gdzie firmy mogą szukać pieniędzy?

• Ścieżka SMART 2025 – możliwości wsparcia dla przedsiębiorstw i konsorcjów. Ścieżka SMART to kompleksowy program wsparcia projektów w obszarach B+R, inwestycji w zakresie wdrożenia innowacji, rozwoju infrastruktury badawczo-rozwojowej, cyfryzacji, zazieleniania działalności, rozwoju kompetencji oraz internacjonalizacji. 
• Promocja marki innowacyjnych MŚP 2025 - Działania w ramach konkursu ukierunkowane są na wzmocnienie potencjału eksportowego przedsiębiorców MŚP na rynkach międzynarodowych - udział w wydarzeniach targowych wskazanych na liście wydarzeń targowych oraz wyjazdowych misjach gospodarczych, w celu promowania marki produktowej wnioskodawcy i Marki Polskiej Gospodarki.  
• Kredyt ekologiczny to konkurs skierowanych do polskich firm, w ramach którego można otrzymać bezzwrotną dotację na przedsięwzięcia zmniejszające zużycie energii w przedsiębiorstwach. Dofinansowanie można przeznaczyć m.in. na termomodernizację obiektów, wymianę maszyn i urządzeń na nowe, mniej energochłonne, zakup instalacji OZE czy modernizację systemów wentylacji, klimatyzacji lub oświetlenia. 
• Dig.IT – granty na cyfryzację dla MŚP - Konkurs dedykowany dla firm z sektora przetwórstwa przemysłowego oraz usług produkcyjnych, które zamknęły co najmniej 5 pełnych lat obrotowych i planują podnieść poziom dojrzałości cyfrowej swojej firmy poprzez udany proces transformacji cyfrowej. 
• Magazyny energii elektrycznej i związana z nimi infrastruktura dla poprawy stabilności polskiej sieci elektroenergetycznej (NFOŚiGW – Fundusz Modernizacyjny) - Celem konkursu jest zwiększenie elastyczności i bezpieczeństwa polskiego systemu energetycznego poprzez stymulowanie wzrostu inwestycji w magazyny energii elektrycznej. 
• Inwestycje w technologie wodorowe, wytwarzanie, magazynowanie i transport wodoru w formie udzielania wsparcia bezzwrotnego (BGK - KPO).

Co to oznacza dla Twojej firmy?

Jeśli zastanawiasz się nad aplikowaniem o dotacje, warto zacząć przygotowania już teraz. Fundusze Europejskie mogą być kluczowym elementem rozwoju Twojej firmy, ale skuteczne ich pozyskanie wymaga odpowiedniej strategii i przygotowania oraz eksperckiej wiedzy. Nie marnuj środków, czasu i szansy i zwróć się do specjalistów z doświadczenie.

Pobierz pełen raport -TUTAJ

Chcesz dowiedzieć się, jak możemy Ci pomóc?

Umów się na konsultację!